Dünyada Nüfus Dağılışının Faktörleri

DÜNYA NÜFUSUNUN ALANSAL DAĞILIŞI NÜFUS DAĞILIŞINDA ETKİLİ FAKTÖRLER

Dünya genelinde nüfus dağılışı düzenli değildir.Dünya genelinde nüfus dağılışında etkili olan doğal ve beşeri pek çok sebep vardır.Bu sebepler dolayısıyla dünya üzerinde bazı alanlar sık nüfuslanmışken bazı alanlar ise seyrek nüfuslanmıştır.

Nüfus dağılışında doğal koşulların belirleyici olduğu ülkeler ve bölgeler genellikle ekonomik  bakımdan az gelişmiş ülkeler olarak karşımıza çıkmaktadır.

1. DOĞAL FAKTÖRLER

İklim:

İklim elemanlarından  SICAKLIK ve  YAĞIŞ nüfus dağılışında en etkili olanlardır. Ilıman ve yeterli yağış alan yerler sık nüfusludur. Dünya nüfusunun zaten çoğu ılıman iklim kuşağında yaşar. İklim koşullarının insan yaşamına uygun olmadığı soğuk iklim, çöl iklimi, karasal iklim, çok aşırı sıcak ve yağışlı ekvatoral iklimle kutup altı iklim bölgeleri seyrek nüfusludur.

Yer şekilleri (Topografik özellikler):

Yükselti:

Genel olarak yükselti arttıkça nüfus yoğunluğu azalır. Dağlık alanlarda nüfus az ve dağınıktır. Yüksek dağ ve platolarda 1500 m ‘den sonrası yaklaşık olarak boştur.Bunun nedeni,kışların uzun yazların kısa sürmesi, tarımsal etkinliklerin kısıtlanmasıdır. Ulaşım güçlükleri de nüfuslanmanın az olmasında etkilidir.

Örnek; Dünya üzerinde Alp-Himalaya Dağları seyrek nüfusludur.Ekvatoral bölgede alçak kesimler (1000 m’nin altındaki yerler) çok yağışlı, nemli ve sıcak olmasından dolayı bu bölgelerde nüfus, iklim koşullarının elverişli olduğu yüksek kesimlerde toplanmıştır. Dağlık alanlar genellikle yerleşmeyi kısıtlayıcı etkide bulunurlar.

Eğim ve Bakı:

Dünyada eğimi az olan ve düz alanları sık nüfusludur. Çünkü buralardaki iklim ve arazi şartları  tarıma müsait, ulaşım imkânları da gelişmiştir. Eğimin fazla olduğu engebeli sahalar seyrek nüfusludur.

Kuzey Yarımküre’de dağların güneye bakan yamaçları daha fazla ısınır. Güney yarım kürede ise dağların Kuzeye bakan yamaçları daha fazla ısınır Bu yüzden  dünyada Kuzey Yarımküre’de dağların güneye bakan yamaçlar, kuzeye bakan yamaçlara göre daha sık nüfuslanmıştır.

Dağların Uzanış doğrultusu:

Kıyıya paralel uzanan dağların denize bakan yamaçları deniz etkisi ile daha nemli, ılıman şartlara sahiptir. Genel olarak sıcaklık yüksektir. Bu yüzden dağların denize bakan yamaçları sık nüfuslu iken, içlere bakan yamaçları seyrek nüfusludur.

Su kaynakları:

Akarsu çevreleri verimli tarım alanlarına ev sahipliği yaptığından genellikle sık nüfusludur.  Örnek:İndus, Ganj ve  Nil  Nehriçevreleri.

Bu genellemeye uymayan yerler genellikle yüksek enlemlerdeki akarsu çevreleri ile yüksek sıcaklıktan ötürü Ekvatoral Bölgedeki Amazon ve Kongo havzalarıdır.(aşırı nem)

Toprak:

Kıyılardaki verimli düzlükler, delta ovaları ve verimli iç ovalar nüfusun yoğun olduğu alanlardır. Kalkerli arazinin yaygın olduğu alanlar, tuzlu, çorak, jipsli ve aşırı yıkanmış verimi az topraklar tarıma uygun olmadığı için seyrek nüfusludur.

Bitki Örtüsü:

Ekvatoral bölge gibi sık ve gür ormanların geniş yer kapladığı alanlar dünya genelinde seyrek nüfusludur. Çünkü ormanlık alanlarda tarıma ve yerleşmeye elverişli alanlar sınırlıdır.

Örnek Ekvatoral Bölgede Amazon, Kongo Havzaları gibi.

Yer altı kaynakları:

Önemli  yer altı kaynaklarının bulunduğu alanlar nüfusun sıklaştığı alanlardır.

Kara ve deniz dağılımı:

Dünya nüfusunun büyük bir kısmı Kuzey Yarım Kürede ılıman kuşaktadır.Karaların oranı Kuzey Yarım Küre’de Güney Yarım Küre’ye oranla daha fazla olduğu için Kuzey Yarım Küre daha sık nüfusludur.

Ekonomide oldukça önemlidir.